XVII - Pinocchiu mancia lu zuccaru, ma nun voli purgàrisi: quannu però vidi li becchini ca vìannu pi purtarisìllu, allura si purga. Pùa dici 'na farfanterìa e pi castigu cci crisci lu nasu.

L'amara midicina mancu vulìa
pi guariri dda frevi, assà malatu:
ma vidìannu 'u tabbutu e ca murìa
grapì la vucca e l'ingujò d'un ciatu.

Pùa dissi 'na buggìa accussì granni
ca lu nasu criscì cchiù di tri spanni.

Appena li tri mìadici niscìaru di la cammara, la Fata s'abbicinò a Pinocchiu e, doppu avìrlu tuccatu ni la frunti, s'addunò ca era turmintatu di 'na frevi tantu forti di nun putìrisi diri. Allura sciuglì 'na pruvulìdda bianca intra mìazzu bicchìari d'acqua, e dànnulu a lu pupu, cci dissi amurusamenti:

- Vìvitìlla, e intra picca secunni guarisci.

Pinocchiu taliò lu bicchìari, sturciniò tanticchia la vucca, e pùa addumannò cu' 'na vuci lamintusa:

- E' dunci o amara?

- E' amara, ma ti fa beni.

- Siddu è amara, nun la vùagliu

- Ascùntami: vìvila

- A mia l'amaru nun mi piaci

- Vìvila: e doppu avìrli vivuta, ti dugnu 'na badduzza di zuccaru, pi rifàriti la vucca.

- Unni è la badduzza di zuccaru?

- Eccula ccà, - dissi la Fata, tirannula fori di 'na zuccarera d'oru.

- Prima vùagliu la badduzza di zuccaru, e pùa vivu 'dd'acquazza amara.

- Mi lu pruminti?

- Sì..

La Fata cci detti la badduzza, e Pinocchiu, doppu avìrla sfarinata e ingujata intra un mumentu, dissi liccannusi li labbra:

- Bedda cosa si anchi lu zuccaru fussi 'na midicina!.. Mi purgassi tutti li jorna.

- Ora mantìani la prumissa e vivi 'sti picca gucci d'acqua, ca ti ridùnanu la saluti.

Pinocchiu pigliò di mala voglia lu bicchìari 'mmani, e cci misi dintra la punta di lu nasu: pùa si l'abbicinò a la vucca: pùa cci rimisi ancora la punta di lu nasu: finarmenti dissi:

- E' troppu amara! Troppu amara! Nun la pùazzu vìviri.

- Comu fa' a dirlu si mancu l'ha tastata?

- Mi l'immagginu! Lu 'ntisi di lu ciàuru. Vùagliu prima 'nàutra badduzza di zuccaru… e pùa la vivu!

Allura la Fata, cu tutta la pacìanzia di 'na bona mamma, cci detti 'mmucca 'nàutra tantìcchia di zuccaru; e doppu cci prisintò ancora lu bicchìari.

- Accussì nun la pùazzu vìviri! - dissi lu pupu, facìannu milli smorfii.

- Pirchì?

- Pirchì mi duna fastidiu ddu chiumazzu ca haiu a li pìadi.

La Fata cci livò lu chiumazzu.

E' 'nnùtili! Mancu accussì la pùazzu vìviri…

- Chi c'è d'àutru ca ti duna fastidiu?

-Mi duna fastidio la porta di la cammara ca è mezza aperta.

La Fata jì a chiùiri la porta di la cammara.

- 'Nsumma, - gridò Pinocchiu, scuppiannu a chiànciri forti forti, - 'st'acquazza amara, nun la vùagliu vìviri, no, no, e pùa no!

- Carusu miu, ti nni pìanti..

- Nun m'interessa..

- La to malatìa è gravi…

- Nun m'interessa..

- La frevi ti porta a l'àutru munnu intra picca uri…

- Nun m'interessa..

- Nun ha' scantu di la morti?

- Pi' nnenti!.. Mìagliu muriri, ca vìviri dda midicina accussì tinta.

A 'stu puntu, la porta di la cammara si sbarracò e trasìaru dintra quattru cuniglia nìuri comu l'inchiostru, ca purtavanu 'ncapu li spaddi un tabbutu pìcciulu pìcciulu.

- Chi vuliti di mìa! - gridò Pinocchiu, scattannu tuttu scantatu e assittànnusi 'ncapu lu lìattu.

- Vìnnimu a pigliàriti, - rispunnì lu cunigliu cchiù granni.

- A pigliàrimi?.. Ma ju nun sugnu ancora mùartu!..

- Ancora no: ma ti restanu ancora picca minuti di vita avìannu rifiutatu di vìviri la midicina, ca t'avissi guarutu di la frevi!..

- O Fata, o Fata mia, - accuminciò allura a gridari lu pupu, - dàtimi subbitu ddu bicchìari. Sbrigativi, pi carità, pirchì nun vùagliu muriri no.. nun vùagliu muriri…

E pigliatu lu bicchìari cu tutti du' li mani, lu svacantò intra un ciatu.

- Pacìanzia! - dissiru li cuniglia. - Pi 'sta vota fìcimu un viaggiu 'n vacànti.

E carricàtusi arrìari ddu tabbutìaddu 'ncapu li spaddi, niscìaru di la cammara murmuriànnusi tra li dìanti.

Fattu stà ca doppu picca minuti, Pinocchiu santò di lu lìattu, bìaddu e guarutu; pirchì bisogna sapiri ca li pupi di lignu hannu lu privileggiu di càdiri malati raramenti e di guariri lestu lestu.

E la Fata, vidìannulu curriri e santari pi la cammara, vispu e allegru comu un gaddùzzu di primu cantu, cci dissi:

- Allura la midicina ti fici beni veramenti?

- Àutru chi beni! Mi rimisi a lu munnu!…

- E allura pirchì ti facisti tantu prigari a vìvirla?

- Lu fattu è ca nuàutri carusi sìammu fatti tutti accussì! Avìammu cchiù paura di li midicini ca di lu mali.

- Vriògna! Li carusi avissiru a sapiri ca 'na bona midicina pigliata in tìampu po' sarvari di 'na granni malatìa e forsi anchi di la morti…

- Oh! Ma 'n'àutra vota nun mi fazzu prigari tantu! M'arricurdari di ddi cuniglia nìuri, cu lu tabbutu 'ncapu li spaddi... e allura haiu a pigliari subbitu lu bicchirinu 'mmani, e giù!..

- Ora vìani ccà 'nni mìa e cuntami comu successi ca ti truvasti tra li mani di l'assassini.

- Successi ca lu pupàru Manciafùacu mi detti quattru muniti d'oru, e mi dissi: "Tò, portali a lu to' patri!" e ju, inveci, pi la strata truvavu 'na Vurpi e un Gattu, du' pirsuni tantu bbùani, ca mi dissiru: " Vùa ca 'sti muniti diventanu milli o dumila? Vìani cu nuàutri, e ti purtammu a lu Campu di li Miraculi". E ju cci dissi: "Amunìnni"; e iddi dissiru: "Firmàmmuni all'osteria di lu Gammaru Russu e doppu mezzanotti ripartìammu". E ju, quannu mi risvigliavu, iddi nun c'erano cchiù, pirchi avìanu partutu. Allura accuminciavu a caminari di notti, ca era scuru ca parìa impussibbili, e truvavu pi la strata du' assassini intra du' sacchi di carbuni, ca mi dissiru: "Tira fori li sordi"; e ju: "Nunn'haiu"; pirchì li quattru muniti d'oru mi l'avìa ammucciatu 'mmucca, e unu di l'assassini circò di mìntirimi li mani 'mmucca, e ju cu un muzzicuni cci staccavu la mani e pùa la sputavu, ma inveci di 'na mani sputavu 'na grampa di gattu. E l'assassini a cùrririmi apprìassu e ju curru ca ti curru, fina ca mi juncìaru, e m'attaccaru pi lu cùaddu a 'n'arbulu di 'stu vùascu, dicìannu: "Dumani turnammu ccà, e allura tu sì mùartu e cu la vucca aperta, e accussì ni pigliammu li muniti d'oru ca t'ammucciasti sutta la lingua".

- E ora li quattru muniti unni li mintisti?" - cci dumannò la Fata.

- Li persi! - arrispunnì Pinocchiu; ma dissi 'na farfantarìa, pirchì inveci l'avìa 'n'sacchetta. Appena dissi la farfantarìa, lu so' nasu, ca era già lùangu, cci criscì subbitu du' jita di cchiù.

- E unni li pirdisti?

- Ni lu vùascu cca vicinu

A 'sta secunna farfantarìa lu nasu cuntinuò a crisciri.

- Si li pirdisti ni lu vùascu vicinu, - dissi la Fata, - li circammu e li truvammu: pirchì tuttu chiddu ca si perdi ni lu vùascu vicinu, si ritrova sempri.

- Ah! ora m'arricùardu beni, - dissi lu pupu, 'mbrugliànnusi, - li quattru muniti nun li persi, ma senza adunarimìnni l'agghiuttivu mentri vivìva la vostra midicina.

A 'sta terza farfantarìa, lu nasu s'allungò intra un modu accussì straordinariu, ca lu poviru Pinocchiu nun putìva cchiù giràrisi 'ntunnu. Siddu si girava di ccà sbattiva lu nasu ni lu lìattu e ni li vitra di la finestra, siddu si girava di ddà, lu stabbiva ni la pareti o ni la porta di la cammara, siddu susiva tanticchia di cchiù la testa, a mumenti 'mpilava lu nasu ni l'ùacchi di la Fata.

E la Fata lu taliava e ridiva.

- Pirchì riditi? - cci dumannò lu pupu, tuttu confusu e chinu di pinzera pi ddu nasu ca crisciva a vista d'ùacchiu.

- Arridu pi la farfantarìa ca mi dicisti.

- Comu sapiti ca dissi 'na farfantarìa?

- Li farfantarìi, carusu miu, si canuscinu subbitu! Pirchi cci 'nn'è di du' speci: cci sunnu chiddi ca hannu li gammi curti e chiddi ca hannu lu nasu lùangu: la to' appuntu è di chiddi ca hannu lu nasu lùangu.

Pinocchiu, nun sapìannu cchiù unni ammucciàrisi pi la vrìgogna, circò di scappari di la cammara; ma nun ci arriniscì. Lu so' nasu era crisciutu accussì tantu, ca nun passava chhiù di la porta.