XXIV - Pinocchiu arriva all'isula di li Api industriusi e ritrova la so' Fata.

Jittatu ni la spiaggia di lu mari
di l'Api a lu paisi arriva allura;
si minti a dimannari e pi manciari
cci porta 'na quartara a 'na signura.

E manciannu 'na brùaccula cunsata
s'adduna ca era propriu la so' Fata.

Pinocchiu, ch'avìa tanta spranza d'arrivari 'n tìampu pi dari aiutu a lu so' poviru patri, natò pi tutta la notti. E chi orribbili nuttata fu chidda! Acqua, grannuli, trona spavintusi, e certi lampi ca parìa jùarnu. Versu lu matinu, cci arriniscì di vidiri dda vicinu 'na longa striscia di terra. Era 'n'isula mmìazu a lu mari.

Allura fici di tuttu pi arrivari 'ncapu a dda spiaggia: ma fu nnùttili. Li ondi, ca s'assicutavanu e s'accravaccavanu, si lu sbattivanu tra iddi, comu s'avissi statu un lignicìaddu o un filu di paglia. A la fini, pi so' furtuna, vinni 'n'ondata accussì forti e viulenta, ca lu jittò di pisu 'ncapu la rina di la spiaggia.

Lu cùarpu fu accussì forti ca, sbattìannu 'nterra, cci scruscìaru li cùasti e tutti li juncituri: ma si cunsulò subbitu dicìannu:

- Anchi 'sta vota mi jì propriu bona!

Intantu picca a la vota lu cìalu addivintò serenu; lu suli addivintò tuttu splendenti e lu mari si fici accussì carmu ca parìa ùagliu.

Allura lu pupu stinnì li so' panni a lu suli pi fàrili asciucari e si misi a taliàri di ccà e di ddà si pi casu avissi pututu vidiri ni dda immensa distisa d'acqua 'na varchicedda cu 'n'omuzzu ddaintra. Ma doppu ca taliò pi beni, nun vitti àutru davanti a iddu ca cìalu, mari e quarchi vela di bastimìantu, ma accussì luntana, ca parìa 'na musca.

- Sapissi armenu comu si chiama 'st'isula! - iva dicìannu. - Sapissi armenu si 'st'isula è abbitata di genti ca havi garbu, vùagliu diri di genti ca nun havi lu viziu d'attaccari li carusi a li rami di l'arbuli; ma a cu pùazzu dumannarlu? A cu, si nun c'è nuddu?…

Lu pinsìaru di truvarisi sulu, sulu, mmìazzu a ddu gran paìsi disabbitatu, cci misi di 'ncùaddu tanta tristizza, ca stava quasi pi chianciri.; quannu tutta 'na vota vitti passari, a picca distanza di la riva, un grùassu pisci, ca si nni ìva tranquillamenti pi li fatti so', cu tutta la testa fori di l'acqua. Nun sapìannu comu chiamarlu pi nnomu, lu pupu cci gridò cu forti vuci, pi fàrisi sentiri:

- Ehi, signuri pisci, chi mi pirmittissi 'na parola?

- Anchi du', - rispunnì lu pisci, ca era un Delfinu accussì educatu, comu si ni trovanu picca ni tutti li mari di lu munnu.

- Mi facissi lu piaciri di dìrimi si ni 'st'isula cci sunnu paisa unni si po' manciari, senza periculu d'essiri mangiatu?

- Sicuru ca cci nni sunnu, - rispunnì lu Delfinu. - Anzi, ci nn'è unu ccà vicinu.

- E chi strata si fa pi jìricci.

- Hai a pigliari dda viùzza ddà, a sinistra, e caminari sempri drittu a lu nasu. Nun ti po' sbagliari.

- Mi dicìssi 'n'àutra cosa. Vossìa ca passìa tuttu lu jùarnu e tutta la notti pi lu mari, nun è ca pi casu appi a 'ncuntrari 'na varchicedda cu ddaìntra 'ma patri?

- E cu è lu to' patri?

- E' lu patri cchiù bravu di lu munnu, comu ju sugnu lu figliu cchiù tintu ca po' esistiri.

- Cu la burrasca ca fici stanotti, - rispunnì lu Delfinu, - la varchicedda forsi jì sutta l'acqua.

- E lu ma' patri?

- A 'st'ura si lu manciò lu terribbili Pisci-cani, ca havi quarchi jùarnu ca vinni a fari sterminiu e desolazioni ni li nùastri acqui.

- E' tantu grùassu 'stu Pisci-cani? - dumannò Pinocchiu, ca già cuminciava a trimari pi lu scantu.

- Siddu è grùassu!.. . - rispunnì lu Delfinu. - Pi fàriti 'n'idea, ti dicu ca è grùassu cchiossà di 'na casa di cincu piani, e havi 'na vuccazza accussì larga e finnuta, ca cci putissi passari comodamenti tuttu lu trenu di la strata firrata cu la machina addumata.

- Mamma mia! - gridò scantatu lu pupu: e vistutusi di cursa, si girò versu lu Delfinu e cci dissi:

- Arrivederci, signuri pisci: scusassi lu disturbu e milli grazzii pi la gintilizza.

Dittu chistu, pigliò subbitu la viuzza e accuminciò a caminari cu passu accussì sveltu, accussì sveltu, ca quasi pariva ca currissi. E a ogni rumurìaddu ca sintiva, si girava subbitu a taliari 'nnarrìari, pi lu scantu di vìdirisi assicutatu da ddu tirribbili Pisci-cani grùassu comu 'na casa di cincu piani e c'un trenu di la strata firrata 'mmucca.

Doppu mezzura di strata, arrivò intra un paisi nicu, dittu "Lu paìsi di li Api industriusi". Li strati eranu chini di pirsuni ca currivanu di ccà e di ddà pi li fatti so': tutti travagliavanu, tutti avivanu quarchi cosa di fari. Nun si truvava un lazzaruni o un vagabbunnu mancu a circàrilu cu lu lumicinu.

- Haiu caputu, - dissi subbitu ddu svugliatu di Pinocchiu, - 'stu paisi nun è fattu pi mìa! Ju nun nascìu pi travagliari! Intantu la fami lu turmintava, pirchì avìanu ormai passatu vintiquattru uri ca nun avìa manciatu cchù nenti; mancu un piattu di vecci.

Chi fari?

Nun cci arristavanu ca du' modi pi finiri di dijunari: o dumannari tanticchia di travagliu, o dumannari l'elemosina di un sordu o di tanticchia di pani.

A dumannari l'elemosina si vriugnava: pirchì so' patri cci avìa sempri pridicatu ca l'elemosina hannu dirittu di dumannarla sulu li vìacchi e li malati. Li veri poviri, ni 'stu munnu, ca si meritanu assistenza e cumpassioni, nun sunnu àutri ca chiddi ca, a causa di l'età o di malatìa, si trovanu cunnannati a nun putìrisi cchiù guadagnari lu pani cu lu travagliu di li so' stessi mani. Tutti l'àutri hannu l'obbligu di travagliari: e si un travaglianu e sùaffrinu la fami tantu peggiu pi iddi.

Ni ddu mumentu passò pi la strata 'n'omu tuttu sudatu e affannatu, ca sulu e cu granni fatica trava du' carretti carrichi di carbuni.

Pinocchiu, cridìannulu a la vista 'n'omu bbùanu, si cci avvicinò e, calannu l'ùacchi pi la vrigogna, cci dissi suttavuci:

- Mi facìssi la carità di dàrimi un sordu, pirchì mi sìantu muriri di fami?

- Nun sulu un sordu, - rispunnì lu carbunaru, - ma ti nni dugnu quattru, a pattu ca m'aiuti a trari finu a la casa 'sti du' carretti di carbuni.

- Mi meravigliu! - rispunnì lu pupu quasi offisu, - pi vostra regula ju nun haiu mai fattu lu sceccu: ju nun haiu mai tratu lu carrettu!..

- Mìagliu pi tìa! - rispunnì lu carbunaru. - Allura, carusu miu, si ti sìanti veramenti muriri di fami, mangiati du' beddi feddi di la to' supebia e attentu a nun pigliariti un mali di panza.

Doppu quarchi minutu passò pi la via un muraturi, ca purtava 'ncapu li spaddi 'na cardarella di calcina.

- Facìssivu, galantùamu, la carità d'un sordu a un poviru carusu, ca sbadiglia pi la fami?

- Vulentìari; vìani cu mìa a purtari calcina, - rispunnì lu muraturi, e inveci d'un sordu, ti nni dugnu cincu.

- Ma la calcina pisa, - rispunnì Pinocchiu, - e ju nun vùagliu fari fatica.

- Si nun vùa fari fatica, allura, carusu miu, divìartiti a sbadigliari, e ca ti facissi beni.

In menu di mezzura passaru àutri vinti pirsuni, e a tutti Pinocchiu dumannò l'elemosina, ma tutti cci rispunnìaru:

- Nun ti vrigùagni? Inveci di fari lu lazzaruni pi la strata, chiuttùastu cercati un travagliu, e 'mpara a guadagnàriti lu pani! Finarmenti passò 'na bona fìmmina ca purtava du' quartari d'acqua.

- Mi pirmittiti, bona fimmina, di vìviri 'na vuccata d'acqua di la vostra quartara? - dissi Pinocchiu, ca si sintiva arsu di la siti.

- Vivi, carusu miu! - dissi la fimmina, pusannu 'nterra li du' quartari.

Quannu Pinocchiu vippi comu 'na spugna, si misi a murmuriari a mezza vuci, asciucànnusi la vucca:

- La siti mi la livavu! Accussì mi putissi livari la fami!…

La bona fimmina, sintìannu 'sti paroli, dissi subbitu:

Si m'aiuti a purtari a la casa una di 'sti quartari d'acqua, ti dugnu un bìaddu pìazzu di pani.

Pinocchiu taliò la quartara, e nun rispunnì né sì né no.

-E 'nsìami a lu pani ti dugnu un bìaddu piattu di brùacculi cunsati cu' ùagliu e acitu, - cuntinuò la fimmina.

Pinocchiu detti 'n'àutra ucchiata a la quartara, e nun rispunnì né sì né no.

- E doppu la brùaccula ti dugnu un bìaddu cunfettu chinu di rosoliu.

A li tentazzioni di 'st'urtima gulusità, Pinocchiu nun potti resistiri e, facìannusi curaggiu, dissi:

- Pacìanzia! Vi pùartu la quartara finu intra!

La quartara era assà pisanti, e lu pupu, nun avìannu la forza di purtarla cu li mani, si rassignò a purtarla 'ntesta.

Arrivati a la casa, la bona fimmina fici assittari Pinocchiu a 'na tavulìdda priparata e cci misi davanti lu pani, la brùaccula cunsata e lu cunfettu.

Pinocchiu manciò tuttu d'un ciatu. Lu so' stomacu pariva un quartìari ristatu vacanti pi cincu misi. Carmàti a picca a picca li spasimi di dda fami terribbili, allura righì la testa pi ringraziari la so' benefattrici; ma nun avìa ancora finutu di taliarla 'n'facci, ca jittò 'nu ohhh! di grannissimna meraviglia e ristò ddà 'ncantatu, cu l'ùacchi sbarracati, cu la burcetta pi ll'ariu e cu la vucca ancora china di pani e brùaccula.

- Chi è tutta 'sta meraviglia? - dumannò ridìannu dda bona fimmina.

- E' ca … - rispunnì chicchiànnu Pinocchiu, - è ca… è ca.. vui assimigliati… vui mi ricordati…. Sì, sì, sì, la stessa vuci… li stessi ùacchi… li stessi capiddi… Sì, sì, sì… puru vui aviti li capiddi turchini… comu idda! O fatina mia! O Fatina mia! dicìtimi ca siti vui, propriu vui! O Fatina mia! Nun mi faciti chiànciri! Si sapìssivu! Chiancivu tantu, suffrivu tantu…

E dicìannu accussì, Pinocchiu chianciva a ciumi, e jittannusi cu li ghinocchia 'nterra, abbrazzava li ghinocchia di dda fimmina mistiriusa.